ΣτΕ για ανανεώσιμες: Νόμιμα τα αιολικά σε δασική ή αναδασωτέα έκταση#ειδήσεις #επικαιρότητα #πολιτική #οικονομία #ελλαδα #ελληνωνσυνελευσις
ΣτΕ για ανανεώσιμες: Νόμιμα τα αιολικά σε δασική ή αναδασωτέα έκταση
Σύμφωνα με τη νομολογία του Ε’ τμήματος του ΣτΕ υπ. αριθ. 2579/2018, θεωρούνται ως νόμιμες οι επεμβάσεις σε δασική ή αναδασωτέα έκταση για τη διασφάλιση της επάρκειας του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας και κυρίως την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών.
Συγκεκριμένα, με την ανωτέρω απόφαση, κρίθηκε ως νόμιμη η ΑΕΠΟ αιολικού πάρκου σε αναδασωτέα έκταση χωρίς προηγούμενη έγκριση επέμβασης.
Η κυρία πρόεδρος ως μέλος του ΣτΕ υπήρξε αρχιτέκτονας της σκανδαλώδους μεθόδευσης για την νομιμοποίηση τοποθέτησης ανεμογεννητριών στα καμένα της Ελλάδας,!
Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με την απόφαση:
- Προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση ότι η προσβαλλόμενη πράξη είναι ακυρωτέα, διότι δεν προηγήθηκε αυτής η απαιτούμενη κατά τις διατάξεις του ν. 998/1979 έγκριση απόφασης στην επίμαχη δασική έκταση, για την οποία μάλιστα έχει εκδοθεί πράξη χαρακτηρισμού του οικείου Δασάρχη. Ο λόγος αυτός, όπως προβάλλεται είναι απορριπτέος εν πάση περιπτώσει ως αβάσιμος, διότι η κατ’άρθρο 58 παρ.2 του ν. 998/1979 έγκριση επεμβάσεως σε δασική έκταση δεν απαιτείται να προηγείται της Α.Ε.Π.Ο, αλλά μπορεί να έπεται αυτής, πρέπει δε να έχει εκδοθεί πριν την επέμβαση με τη διενέργεια υλικών πράξεων στη δασική έκταση.
- Προβάλλεται, επίσης, ότι η προσβαλλόμενη είναι ακυρωτέα, διότι σύμφωνα με τις κρίσιμες διατάξεις δεν επιτρέπεται η διάθεση αναδασωτέας εκτάσεως για άλλον σκοπό πλην της αναδασώσεως, πριν από την ολοκλήρωση της αναδασώσεως, την ανάκτηση της δασικής μορφής της εκτάσεως και την άρση της αναδασώσεως. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, διότι από τις κρίσιμες διατάξεις επιτρέπεται η διάθεση αναδασωτέας εκτάσεως για τον δημοσίου συμφέροντος σκοπό της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και πριν από την ολοκλήρωση της αναδασώσεως, μη απαιτούμενης προς τούτο της τυπικής άρσεως της αναδασώσεως, οι δε όροι και οι προϋποθέσεις της επεμβάσεως στην αναδασωτέα έκταση τίθενται με την κατ’άρθρο 58 παρ.2 του ν. 998/1979 έγκριση επεμβάσεως, η οποία μπορεί να εκδοθεί και μετά την Α.Ε.Π.Ο., αλλά πριν την εγκατάσταση του έργου στην αναδασωτέα έκταση.
Διαβάστε παρακάτω τα χαρακτηριστικότερα σημεία της απόφασης:
- Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση, για την άσκηση της οποίας δεν απαιτείται κατά νόμο η καταβολή παραβόλου, ζητείται η ακύρωση της αποφάσεως […] του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Αττικής, με την οποία εγκρίθηκαν περιβαλλοντικοί όροι για την εγκατάσταση και λειτουργία αιολικού πάρκου […]
- Επειδή, στη διάταξη του άρθρου 24 παρ. 1 του Συντάγματος ορίζεται ότι απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον, και στο άρθρο 117 παρ. 3 αυτού προβλέπεται ότι: «Δημόσια ή ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαγιά ή που με άλλο τρόπο αποψιλώθηκαν ή αποψιλώνονται δεν αποβάλλουν για το λόγο αυτό το χαρακτήρα που είχαν πριν καταστραφούν, κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες και αποκλείεται να διατεθούν για άλλο προορισμό». Σε εκτέλεση των ως άνω συνταγματικών διατάξεων, εκδόθηκε ο ν. 998/1979 «Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας» (Α΄ 289), ο οποίος στο πέμπτο κεφάλαιο αυτού (άρθρα 37 – 44) ρυθμίζει τα θέματα κήρυξης και άρσης αναδασώσεως και στο έκτο κεφάλαιο (άρθρα 45 – 61) προβλέπει τις επιτρεπόμενες επεμβάσεις στα δάση και τις δασικές εκτάσεις. Ειδικότερα, στο άρθρο 38 παρ. 1 του νόμου αυτού ορίζεται ότι «Κηρύσσονται υποχρεωτικώς ως αναδασωτέα τα δάση και αι δασικαί εκτάσεις, ανεξαρτήτως της ειδικωτέρας κατηγορίας αυτών ή της θέσεως εις ην ευρίσκονται, εφόσον ταύτα καταστρέφονται ή αποψιλούνται συνεπεία πυρκαϊάς ή παρανόμου υλοτομίας αυτών …». Περαιτέρω, στο άρθρο 45 του νόμου 998/1979 προβλέπονται οι γενικές, ουσιαστικές και διαδικαστικές, προϋποθέσεις του επιτρεπτού των επεμβάσεων. Ειδικότερα, στην παράγρ. 1 του άρθρου αυτού, όπως αυτή αντικαταστάθηκε με την παράγρ. 1 του δέκατου τρίτου άρθρου του ν. 1822/1988 (Α΄ 272), ορίζεται ότι: «1. Στα δάση και τις δασικές εκτάσεις, περί των οποίων το άρθρο 117 παρ. 3 του Συντάγματος, ουδεμία επιτρέπεται επέμβαση προβλεπόμενη από τις διατάξεις του παρόντος ή από άλλη διάταξη, με εξαίρεση τα αναφερόμενα στις διατάξεις του άρθρου 59 του ν. 998/1979, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 17 του ν. 1734/1987, των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 58 του παρόντος και τα όλως απαραίτητα για την τεχνητή αναδάσωση και την προστασία της βλαστήσεως. 2. ….” στην δε παράγρ. 3, όπως ίσχυε εν προκειμένω τροποποιηθείσα με το άρθρο 2 παράγρ. 1 του ν. 2941/2001 (Α΄ 201), ορίζεται ότι: «Η παραπάνω γενική απαγόρευση δεν ισχύει εφόσον πρόκειται για εκτέλεση στρατιωτικών έργων που αφορούν άμεσα την εθνική άμυνα της χώρας, για διανοίξεις δημόσιων οδών, για την κατασκευή και εγκατάσταση αγωγών φυσικού αερίου και πετρελαϊκών προϊόντων, για την κατασκευή και εγκατάσταση έργων ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (Α.Π.Ε.), καθώς και δικτύων σύνδεσής τους με το Σύστημα ή το Δίκτυο του άρθρου 2 του Ν. 2773/1999 (ΦΕΚ 286 Α΄) η χάραξη των οποίων προβλέπει διέλευσή τους από δάσος ή δασική έκταση». Εξ άλλου, το άρθρο 58 του ίδιου νόμου στην παράγρ. 2, όπως αυτή ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο εκδόσεως της προσβαλλόμενης πράξεως, μετά την τροποποίησή της με το άρθρο 12 παρ. 10 περ. α΄ του προαναφερθέντος ν. 3851/2010 και πριν την κατάργηση, μεταξύ άλλων, της εγκρίσεως επεμβάσεως του έκτου κεφαλαίου του ν. 998/1979 και την αντικατάστασή της από την α.ε.π.ο. με το άρθρο 12 παράγρ. 1 του ν. 4014/2011 (Α΄ 209), ορίζει ότι: «Για την εκτέλεση έργων υποδομής, την εγκατάσταση δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, την κατασκευή υποσταθμών και κάθε, εν γένει, τεχνικού έργου που αφορά την υποδομή και εγκατάσταση σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. με χρήση Α.Π.Ε., περιλαμβανομένων των έργων σύνδεσης με το Σύστημα ή το Δίκτυο, …. και των συνοδών έργων, …. μέσα σε δάση ή δασικές εκτάσεις, απαιτείται έγκριση του Γενικού Γραμματέα της οικείας Περιφέρειας που χορηγείται κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερομένου, η οποία συνοδεύεται από συνοπτική περιγραφή της θέσης του έργου και των κύριων χαρακτηριστικών του». Περαιτέρω, στην παράγραφο 3 του αυτού άρθρου 58 του ν. 998/1979, όπως ίσχυε εν προκειμένω μετά την αντικατάστασή της με το άρθρο 19 παρ. 3 του ν. 3377/2005 (Α΄ 202), ορίζεται ότι: «Για την εφαρμογή του παρόντος νόμου στα έργα υποδομής της προηγούμενης παραγράφου περιλαμβάνονται και οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής και τα συνοδά αυτών έργα. ….. Η διάταξη της παραγράφου αυτής ισχύει από την έναρξη εφαρμογής του ν. 2244/1994 …)». Συναφώς, με την παράγραφο 4 του άρθρου 2 του ν. 2244/1994 (Α΄ 168), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 παρ. 6 του προαναφερθέντος ν. 2941/2001, είχε ορισθεί ότι: «Οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας επιτρέπεται να εγκαθίστανται και να λειτουργούν: α) ….. και β) σε δάση ή δασικές εκτάσεις, εφόσον έχει επιτραπεί σε αυτά η εκτέλεση έργων σύμφωνα με τα άρθρα 45 και 58 του Ν. 998/1979 ή του άρθρου 13 του Ν. 1734/1987 ανάλογα με την περίπτωση». Η διάταξη αυτή καταργήθηκε με το άρθρο 28 του ν. 3468/2006, αλλά ρύθμιση ομοίου περιεχομένου περιελήφθη στο άρθρο 7 του τελευταίου αυτού νόμου, το οποίο παρατέθηκε στην προηγούμενη σκέψη.
- Επειδή, με τις ανωτέρω διατάξεις του έκτου κεφαλαίου του ν. 998/1979, οι οποίες πρέπει να ερμηνεύονται στενά ως εισάγουσες εξαίρεση από τον γενικώς ισχύοντα κανόνα περί προστασίας των δασικών οικοσυστημάτων, καθορίζονται οι κατ’ αρχήν επιτρεπόμενες σε δάση και δασικές εκτάσεις επεμβάσεις που συνεπάγονται την μεταβολή της κατά προορισμό χρήσης τους, καθώς και τα κριτήρια βάσει των οποίων διαμορφώνεται η εκτίμηση των αρμόδιων διοικητικών αρχών σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση. Με τις ίδιες διατάξεις καθιερώνεται η αρχή του εξαιρετικού χαρακτήρα των διενεργούμενων σε δάση και δασικές εκτάσεις επεμβάσεων, κατά την οποία οι κατ’ αρχήν επιτρεπόμενες επεμβάσεις πρέπει να προβλέπονται ειδικώς στο νόμο, να υλοποιούνται μόνο στο μέτρο που δεν μπορούν να διατεθούν άλλες εκτάσεις για την εξυπηρέτηση των συγκεκριμένων σκοπών δημοσίου συμφέροντος και, σε κάθε περίπτωση, να περιορίζονται στην κατά το δυνατό ελάχιστη θυσία δασικής βλαστήσεως, η συνδρομή δε των προϋποθέσεων αυτών εξετάζεται και κατά το στάδιο της εγκρίσεως των περιβαλλοντικών όρων για την εκτέλεση έργου σε περιοχή με δασικό χαρακτήρα, υποκείμενη και στον ακυρωτικό έλεγχο. Κατά ρητή εξ άλλου πρόβλεψη των διατάξεων που μνημονεύονται στην τέταρτη σκέψη, επιτρέπονται επεμβάσεις σε εκτάσεις με δασικό χαρακτήρα προκειμένου να εγκατασταθούν μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με τα συνοδά έργα (συμπεριλαμβανομένης και της απαραίτητης οδοποιίας), η λειτουργία των οποίων εξαρτάται κυρίως από το διαθέσιμο ενεργειακό δυναμικό της περιοχής εγκατάστασής τους, που αναγκαίως αποτελεί, ως εκ τούτου, το βασικό κριτήριο για την επιλογή της κατάλληλης θέσης. Περαιτέρω, από το συνδυασμό των αυτών διατάξεων προκύπτει ότι για την πραγματοποίηση έργου υποδομής εντός δασών ή δασικών εκτάσεων απαιτείται η έκδοση πράξεως εγκρίσεως επεμβάσεως, η οποία μπορεί είτε να προηγείται, είτε να έπεται της οικείας Ε.Π.Ο., πρέπει όμως να έχει εκδοθεί πριν πραγματοποιηθεί οποιαδήποτε υλική ενέργεια στην επίμαχη έκταση (βλ. ΣΕ 4626/2013 7μ., σκ. 25). Όπως έχει δε κριθεί, η κατ’ άρθρο 58 παρ. 2 του ν. 998/1979 έγκριση επεμβάσεως, με την οποία μπορούν να τίθενται όροι σχετικά με τον τρόπο και την θέση εκτελέσεως των έργων και εγκαταστάσεως αυτών, καθίσταται περισσότερο εμπεριστατωμένη από τη συνεκτίμηση των οικείων Μ.Π.Ε. και E.Π.Ο. (ΣΕ 3665/2014, σκ. 13). Κατά την έννοια, εξ άλλου, των ίδιων διατάξεων, ο δημόσιος σκοπός που υπηρετείται με τη λειτουργία των μονάδων αυτών πρέπει να ικανοποιείται με τη μικρότερη δυνατή απώλεια δασικού πλούτου και με τον περιορισμό στο ελάχιστο αναγκαίο της αλλοίωσης της δασικής μορφής των σχετικών εκτάσεων (βλ. ΣΕ 1421/2013 7μ. σκ. 24, 696/2016 σκ. 10).
- Επειδή, περαιτέρω, κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 45, 58 και 59 του ν. 998/1979, όπως ισχύουν, μεταξύ των επιτρεπομένων επεμβάσεων σε αναδασωτέες εκτάσεις είναι η κατασκευή υποσταθμών και κάθε τεχνικού έργου που αφορά την υποδομή και εγκατάσταση σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και τα συνοδά έργα. Για τη σχετική επέμβαση απαιτείται προηγούμενη εγκριτική πράξη του κατά τις παραπάνω διατάξεις αρμοδίου κρατικού οργάνου, με την οποία είναι δυνατό να θεσπίζονται και οι όροι και περιορισμοί, με τους οποίους είναι επιτρεπτή η εκτέλεση του σχετικού έργου. (βλ. ΣΕ 2499/2012 Ολομ. σκ. 13) Εξ άλλου, κατά την έννοια της διατάξεως του άρθρου 117 παράγρ. 3 του Συντάγματος, δεν αποκλείεται η θέσπιση από το νομοθέτη ρυθμίσεως, δια της οποίας παρέχεται η δυνατότητα, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, να εγκριθεί επέμβαση σε έκταση που έχει κηρυχθεί αναδασωτέα, ακόμη και πριν αυτή ανακτήσει τη δασική μορφή της, προκειμένου να εκτελεσθεί έργο, το οποίο αποβλέπει στην εξυπηρέτηση ανάγκης με ιδιαίτερη κοινωνική, εθνική ή οικονομική σημασία, αν η εκτέλεση του έργου στην έκταση αυτή είναι απολύτως αναγκαία και επιτακτική, στο μέτρο που η παρέλευση του απαιτούμενου για την πραγματοποίηση της αναδάσωσης χρονικού διαστήματος θα είχε ως συνέπεια τη ματαίωση του επιδιωκόμενου δημόσιου σκοπού. Στα έργα αυτά περιλαμβάνονται τα σημαντικά δημόσια έργα και έργα υποδομής, όπως αυτά των παρ. 1 και 2 του άρθρου 58, μεταξύ των οποίων οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. και τα συνοδά έργα, για τα οποία εκδίδεται σχετική έγκριση επέμβασης. Οι διατάξεις αυτές, κατά την έννοια των οποίων η επέμβαση περιορίζεται στα τμήματα μόνο της εκτάσεως που είναι αναγκαία για την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών και των συνοδών έργων, η δε υπόλοιπη έκταση διατίθεται για την πραγματοποίηση του σκοπού της αναδάσωσης, είναι συνταγματικώς ανεκτές, κατά το μέρος που επιτρέπουν την επέμβαση αυτή, εν όψει της εξαιρετικής σημασίας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για τη βιώσιμη ανάπτυξη, και ειδικότερα τη διασφάλιση της επάρκειας του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας και κυρίως την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, που αποτελεί αντικείμενο διεθνούς δεσμεύσεως της χώρας και ζήτημα έντονου κοινοτικού ενδιαφέροντος, σε συνδυασμό με το χαρακτήρα της άδειας επέμβασης, η οποία, σε αντίθεση με την άρση της αναδασώσεως, δεν συνεπάγεται μεταβολή του νομικού χαρακτήρα της αναδασωτέας εκτάσεως, αλλά μόνο προσωρινή δυνατότητα επεμβάσεως για την άσκηση συγκεκριμένης δραστηριότητας, με την υποχρέωση αποκαταστάσεως του δασικού χαρακτήρα της εκτάσεως μετά την παύση λειτουργίας της δραστηριότητας, διατηρουμένου του προστατευτικού χαρακτήρα της αναδασώσεως. Εν όψει, πάντως, του εξαιρετικού χαρακτήρα της επεμβάσεως στις περιπτώσεις αυτές, η σχετική εγκριτική απόφαση πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς, με κριτήρια αναφερόμενα τόσο στην ιδιαίτερη σημασία του έργου, ασυνδέτως προς την επιδίωξη αποδοτικότερης για τον φορέα οικονομικής εκμεταλλεύσεως, όσο και στην αναγκαιότητα εκτέλεσής του στην αναδασωτέα έκταση πριν από την πραγματοποίηση της αναδάσωσης, με γνώμονα αφ’ ενός την ανάγκη προστασίας του δασικού οικοσυστήματος και αφ’ ετέρου την εξυπηρέτηση του δημόσιου σκοπού στον οποίο αποβλέπει το έργο (ΣΕ 2499/2012 Ολομ. σκ. 14, βλ. και ΣΕ 696/2016, 3164/2015 7μ., 4891/2013 κ.ά.).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ :
